Sporcunun enerji ihtiyacı yaş, cinsiyet, yapılan sporun süresi ve yapılan spor dalına göre belirlenir. Sporcu diyetinde karbonhidratlar ağırlıklı olmakla birlikte protein ve yağ içeriği mutlaka bulunmalıdır. Sporcunun yeterli sıvıyı alması çok önemlidir. Sporcular antrenman sırasında normalden daha fazla kalori harcarlar bu nedenle enerji ihtiyaçları daha fazladır. Günümüzde sporcuların ve bazı gençlerin, kas yapmak için sıkça başvurduğu protein tozlarına karşı uyarılarda bulunan Uzm. Dyt. Kübra Tekay; “Supplementlerin doğru kullanılmaması sonucunda karaciğer ve böbrek hasarı, kan pıhtılaşma sorunu, alerjik reaksiyonlar oluşmaktadır. Aynı zamanda sindirim problemleri ve toksitite de görülmektedir. Özellikle adölesanlarda büyüme ve gelişme devam ettiği için bu tarz besin desteklerinin kullanımı son derece tehlike arz etmektedir” dedi.
“Sağlıklı ve dengeli beslenilmeli”
Günümüzde sporcuların ve bazı gençlerin, kas yapmak için sıkça başvurduğu protein tozlarına karşı uyarılarda bulunan Uzm. Dyt. Kübra Tekay; “Sporcu beslenmesi, sporcuların yaptıkları aktiviteye göre performanslarının artması için özellikle dikkat edilmesi gereken bir daldır. Yürüyüş, fitness, pilates gibi çeşitlerinin hangisi yapılırsa yapılsın hem performansın artması hem odaklanmanın artması hem de dayanıklılığın artması için sağlıklı ve dengeli beslenmelisiniz. Genellikle kas yapmak için sıkça başvurulan protein tozları yerine dengeli beslenmek lazım” dedi.
“Sporcuların alması gereken besinler bireysel hazırlanmalı”
Sporcu beslenmesi, spor yapan kişinin yaptığı spora, süresine, şiddetine ve kişinin özelliklerine göre değişmekte olduğunu belirten Uzm. Dyt. Tekay; “Sporcuların alması gereken sıvılar, makro ve mikro besin ögeleri, supplementler ise sporcuya ve yaptığı spora göre değişmekte olup bireysel hazırlanmalıdır. Spor yapan bireylerin yaptıkları spor, sporun şiddeti, süresine göre enerji ve besin ögesi gereksinmeleri değişmektedir. Sporcuların enerjileri normal bireylere göre bir miktar daha fazla olmaktadır. Bu enerjinin çoğu karbonhidratlardan, normal değeri proteinlerden ve normalin biraz daha alt seviyesinde yağdan gelmelidir. Sıvı miktarı ise normale göre biraz daha fazla olmalıdır.
“Sporcunun temel enerji kaynağı karbonhidratlardır”
“Bir sporcunun temel enerji kaynağı karbonhidratlardır” diyen Uzm. Dyt. Tekay; “Kas aktivitesi için hızlı enerji kaynağıdır. Pilav, makarna, kurubaklagiller, ekmek gibi karbonhidrat grubu temel besin kaynaklarıdır. Bu besin kaynakları glikojen depolarını doldurmaktadır ve glikojen deposu ne kadar dolu ise sporcuların dayanıklılığı da o derece artmaktadır” diye konuştu.
“Sporcu beslenmesi için protein önemlidir”
Proteinin önemine de değinen Uzm. Dyt. Tekay; “Sporcularda yapıp ve onarımdan sorumlu olan besin grubu ise proteinlerdir. Süt ürünleri, et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagiller ile protein ihtiyacı karşılanabilmektedir. Karbonhidratların olası yetersizliğinde ise enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır” şeklinde konuştu.
“Spordan yaklaşık 2 saat önce 400-600 ml sıvı alınmalı”
Spordan yaklaşık 2 saat sonra 400 ila 600 ml sıvı alınması gerektiğine dikkat çeken Tekay; “Yağlar ise sporcular için hem enerji kaynağıdır hem de yağda eriyen A,D,E,K vitaminlerinin emilimi için gereklidir. Aynı zamanda ısı dengesini sağlamak için de gereklidir. Sıvı dengesi için ise spordan yaklaşık 2 saat önce 400-600 ml sıvı alınmalıdır. Egzersiz başlangıç ve sırasında ise 20 dakikada bir yaklaşık 200 ml sıvı almaları önerilmektedir” ifadelerini kullandı.
“Spordan sonra meyve ve süt gibi besinler tercih edilmeli”
Spordan sonra meyve ve süt gibi besinlerin tercih edilmesi gerektiğini belirten Uzm. Dyt. Tekay; “Spordan önce sindirimi kolay olan, ağır olmayan ve gaz yapmayan besinler tercih edilmelidir. Karbonhidratı fazla ve protein-yağı düşük olan besinler performansı arttıracaktır. Spordan sonra ise meyve ve süt gibi besinler tercih edilebilir. Egzersiz sonrası ilk 3 saat içinde ise et-süt grubundan bir protein yine tercih edilmelidir. Protein yanında karbonhidrat tüketimi ile de kas dokusu desteklenmektedir” dedi.
“Supplement doktor kontrolünde kullanılmalı”
Supplement’in; kontrolsüz kullanımında son derece tehlikeli olabileceğini vurgu yapan Tekay; “Sporcuların tercih ettiği supplementler ise, karbonhidrat, protein, mineral ve vitaminlerden zenginleştirilmiş besin takviyeleridir. Sporcu ve egzersiz yapan bireyler kas yapımını, yağ yakımını ve dayanıklılığı arttırmak, yüksek performans göstermek için supplement kullanmaktadırlar. Supplement kullanımı, doğru bir beslenme ve egzersiz programının yanı sıra doktor kontrolünde kullanılırsa destek olabilir. Kontrolsüz ve yaşa, antrenmana ve diğer etmenlere bağlı olmadan kullanımında son derece tehlikeli olmaktadır” diyerek supplement kullanımı için uyarılarda bulundu.
“Supplement gibi besin desteklerinin kullanımı son derece tehlikeli”
Protein tozlarının bilinçsiz kullanımının birçok hastalığa neden olduğunun altını çizen Tekay; “Supplementlerin doğru kullanılmaması sonucunda karaciğer ve böbrek hasarı, kalp yetmezliği, kan pıhtılaşma sorunu, alerjik reaksiyonlar hatta ani ölümlere sebep olabilir. Aynı zamanda sindirim problemleri ve toksitite de görülmektedir. Özellikle adölesanlarda büyüme ve gelişme devam ettiği için bu tarz besin desteklerinin kullanımı son derece tehlike arz etmektedir. Adölesan bireylerin sadece fiziksel değil ruhsal değişimleri de söz konusu olduğu için bu tarz supplementlerin kullanımı tartışma konusudur. Bu tartışma süregelirken aynı zamanda bu tarz ürünlerin yan etkilerinin yanında doping riskinin de bulunması söz konusudur” dedi.
“Supplement kullanımı; doktor kontrolünde önerilmekte”
Sözlerini sürdüren Tekay; “Bu tartışmalar süregelirken supplement kullanımını; profesyonel sporculara, veganlara, besin alım yetersizliği olanlara doktor kontrolünde önerilmektedir. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve sıvı tüketimi kilo kontrolüne, yağ yakımına ve kas kazanımına yeteri kadar destek olacaktır. Rutin kan değerleri ile de doktorunuzun gerekli gördüğü takviyeleri kullanmanız yeterlidir” diyerek sözlerini noktaladı.
