Türk kahvesi

“Bir hikâyemiz olmalı, kırk yıl hatırı olan”

                                                                       Anonim

Yağmur hızlanırken, denizin içimi ürperten rüzgârını arkama alıp, adımlarımı arnavut kaldırımlı yolda daha da hızlandırdım. O büyülü kokuya doğru adeta çekiliyordum. Tarihi Mısır Çarşısı ve içeriden yükselen envai çeşit baharat kokuları…Tarihi çarşıyı ve baharat kokularını arkamda bırakıp, beni çeken kokunun etkisiyle yürümeye devam ettim. 1871 yılında kurulan kahve üretimine bir sanat gibi yaklaşan Kuru Kahveci Mehmet Efendi’nin Eminönü’ndeki tarihi dükkânının önünde durdum. İçimde güzel duygular uyandıran bu dükkân ve buradan dışarı taşan tarifi imkânsız o rayiha… Taze çekilmiş kahvenin muhteşem kokusu. Yağmurun ıslattığı toprağın kokusuyla aldığım kahvenin kokusunu içime doyasıya çekip denizin iç ürpertici soğukluğuna yüzümü döndüm. İşte o günün her bir anını zihnimde böyle ölümsüzleştirmiştim.

Kahve içmek benim için bir sanattır. Kültürümüzün de benim de vazgeçemediğim tatlarından birisidir. Kahveyi yavaş yavaş keyfine vararak içmek mühimdir. Taze ve iyi çekilmiş olması ise çok önemlidir. Pişirilme şekline gelince, mümkün olduğunca az sayıda pişirmek tadını daha da lezzetli hale getirecektir. Közde ve bakır cezvede ağır ağır pişen kahvenin tadı ise bambaşkadır. Şirince’de sıcak kumda pişirilmiş kahveyi deneyimlemiştim. Unutamadığım kahve tadımlarımdan biridir. Mardin'de süryani kahvesi içmişliğim de var. O da benim için çok farklı bir deneyim olmuştu. Köpüklü, göz göz açılan bir kahve adeta bir tablo gibi görünür gözüme. Kahve öncesinde gül rayihalı bir sudan az da olsa tatmak ağızda hoş bir aroma bıraktığı gibi kahvenin tadını da oldukça güzelleştirir. Kokusu beni adeta canlandırır. Küçük fincanlar da içmesi ise makbul olanıdır. Bu durum bana, küçük miktardaki bir lezzetin kıymetini bilerek sınırlı bir anı ebedileştirmek gibi gelir.

Eski kahvehane kültürüne baktığımız da kahvenin yeri hep ayrıdır. Kitap eşliğinde içilen kahveler ise o günleri çok güzel anlatır. Kahvaltı tabiri de kahveden gelir. Kahve altı demektir. Kahvaltınızı yaptıktan sonra üzerine kallavi bir kahve içmek eskilere göre kaçınılmazdır. Benim kahve tercihimi düşünecek olursak “kahvaltı” tabirini kahve üstü diye değiştirmek mümkün. Çünkü ben güne kahve ile uyananlardanım. Sabahın sakinliğinde güneş doğarken yeni güne kahve kokusuyla uyanmak tarifi imkânsız bir his. Çok sevdiğim özel bir rutin bu benim için.

Osmanlıda da kahve kültürünün çok ayrı bir yeri var. Mesela kahve yanında getirilen suyun ilginç bir hikâyesi var. Eğer misafir önce suyu içerse karnının aç olduğu anlamına gelirmiş, yemek ikram edilirmiş. Kahveyi içecek olursa karnım tok demek istermiş. Canım Osmanlının kültürü böyle güzel inceliklerle dolu işte.

Derler ki; sade kahve yalnızlığı, sesizliği, orta kahve kendi halindeliği, şekerli kahve ise aksiyon ve hareketi sever. Sade kahve içen biri olarak, kahvede yaren pek aramadığım doğrudur. Çayın arası kalabalıkla iyiymiş, kahvenin de yalnızlıkla demişler ya işte o misal. Zaten kahvenin insan yalnızlığına gelen iyi bir yanı var. Teselli gibi, hüznü sever, yorgunluğu alır, sakinleştirir. Kokusu mu? Kahve kokusunu sevmeyen birini henüz duymadım. O halde kahve kokularının eksik olmadığı sağlıklı ve mutlu günlere…

Bu hafta kahve ile ilgili yazmama vesile olan 5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günümüz de kutlu olsun.