Verem Haftası'nda bir hatırlatma;“ Verem savaşını kesintisiz sürdürmemiz gerekli”

Haber: Songül DURSUN

Tüberküloz hastalığıyla ilgili toplumun bilgilendirilmesi amacıyla ülkemizde her yıl Ocak ayının ilk pazar günü ile başlayan hafta ‘Verem Eğitimi ve Farkındalık Haftası’ olarak belirlendi. 76. Verem Eğitimi ve Farkındalık Haftası (01-08 Ocak 2023) dolayısıyla bir bildiri yayınlayan Türk Toraks Derneği, Mevcut verem savaşının, Dünya’daki çok yönlü ve büyük boyutlu bu sorunu çözebilecek durumda olmadığına dikkat çekti. 

“TÜBERKÜLOZ, TANISI KOLAY, TEDAVİSİ UCUZ VE MÜMKÜN OLAN BİR HASTALIKTIR”

Yayınlanan bildiride;  Dünyada 2021 yılında1,6 milyon verem hastasının hayatını kaybettiği belirtilerek,  “Dünyada büyük sorunların yaşandığı bir dönemdeyiz. Covid 19 salgını kısmen devam ediyor. Savaşlar, göçler, yoksulluk, zorluklar devam ediyor. Bütün bu sorunlar, tüberküloz kontrolünde ciddi olumsuz etkiler yapıyor. Dünyada 2021 yılında 10,6 milyon verem hastası ortaya çıktı. Yaklaşık 1,6 milyon verem hastası da öldü. Tüberküloz, tanısı kolay, tedavisi ucuz ve mümkün olan bir hastalıktır. Buna karşın, verem hastalığının kontrol altına alınamaması, ölümlerin sürmesine, hastalık nedeniyle ekonomik ve sosyal sorun yaşayan insanların acı çekmesine neden olmaktadır. Covid 19 salgınında dünyada verem hastalarının kayda alınması ve tedavi edilmesinde düşüş yaşandı. 2019 yılında kayıtlı 7,1 milyon hasta varken, 2020 yılında kayıtlı hasta sayısı 5,8 milyona düşmüştü. 2021 yılında ise kısmi bir artışla 6,4 milyon hasta kayıtlı olmuştur. Yani hâlâ 4,2 milyon verem hastası kayıtsızdır. Kayıtlı olmayan hastaların düzenli tedavi olmaları da zordur. 2021 yılının kayıtlı hasta sayısı 5 yıl geriye gitmiş, yani 2016 yılının düzeyine gerilemiştir. Covid 19 salgınının etkileri hâlâ sürmektedir” denildi.

COVİD 19 SALGINI DÖNEMİNDE VEREM HASTALARI SAĞLIK KURUMLARINA BAŞVURMADI

Ülkemizde verme hastalığının durumuna ilişkin bilgilendirmenin yapıldığı bildiride; “Türkiye’de tüberküloz kontrolünde verem savaşı dispanserleri önemli bir rol üstlenmektedir; yaptıkları hizmetler ücretsizdir. Tanı, tedavi, kayıt, temaslı muayenesi, koruyucu tedavi, risk gruplarının taranması, halka yönelik eğitim, yaptıkları hizmetlerin önde gelenleridir. Bu dönemde, hasta sayısı hızla düşüş göstermiştir. Her yıl hasta sayısı yaklaşık %5 düşmektedir. Bu düşüşte, göçle gelen verem hastaları da önemli bir değişiklik yaratmamıştır. Ülkemizde Suriye’deki işgal sonrasında göç dalgasıyla başlayan diğer ülke doğumlu verem hasta sayısı ve bu hastalardaki ilaç direnci önemli bir sorundur. Covid 19 salgınının etkisi ile kayıtlı verem hasta sayılarımız azalmış, verem savaşının temel faaliyetlerinde düşüş görülmüştür. Dünya Sağlık Örgütü, bu kayıtlı hasta sayısındaki düşüş nedeniyle tedavi edilmeyen hastalar olduğunu ve ülkemizde verem hasta sayılarının artışına yol açacağını tahmininde bulunmuştur. Türkiye’de kayıtlı verem hastası sayısı 2018 ve 2019 yıllarında yıllık 11 binden fazla iken 2020 ve 2021 yıllarında yaklaşık yıllık 9 bindir. Salgın döneminde verem savaşı dispanserlerinin muayene sayıları, Röntgen film sayıları, bakteriyoloji çalışmaları, temaslı muayeneleri düşmüştür. Covid 19 salgını dönemindeki hasta sayısı düşüşünün nedenlerinin başlıcaları tüberküloz kontrolü hizmetlerindeki düşüş ve hastaların sağlık kurumlarına başvurmamasıdır” ifadeleri yer aldı.

VEREM SAVAŞINDA YAPMAMIZ GEREKENLER NELERDİR?

Verem savaşı dispanserlerinin düzenli çalışması önemlidir. Bunun için, çalışanların desteklenmesi, aynı konumdaki birinci basamak personeli ile eşit ekonomik koşullar sağlanması gereklidir. Verem ile ilgili hizmetler, özel bir faaliyet alanıdır. Çalışanların bu alanda eğitim almalarına ihtiyaç vardır. Son yıllarda Covid 19 salgınının etkisi yanında başka nedenlerle hekim ve personel eğitimleri aksamıştır. Bu durumun hızla düzeltilmesi, eğitim çalışmalarının düzenli sürdürülmesi zorunludur. Tüberküloz hastalarının tanıları çoğunlukla hastanelerde uzmanlarca konulmaktadır. Tıp fakültesi eğitimlerinde tüberküloz bilgisi verilmeli ve farkındalığı artırılmalıdır. Verem tedavisi için yeni geliştirilen ilaçların, özellikle ilaca dirençli tüberküloz tedavisi ilaçlarının temini ve ülkemizde kullanılması konusunda Sağlık Bakanlığının desteği gereklidir. Verem hasta sayısının düşmesi, bu hastalığı hekimlerin daha az görmesi nedeniyle tanıda gecikmeler olmaktadır. Topluma yönelik veremi anlatan, erken tanının önemini, veremden şüphelenmek gereken durumları vurgulayan farkındalık çabalarına gerek vardır. Sonuç olarak, yeni yüzyılda ülkemizde verem savaşını kesintisiz sürdürmemiz gereklidir. Bunun için tüberküloz kontrolünün temel birimi olan verem savaşı dispanserleri desteklenmeli ve güçlendirilmelidir.