Sevgili okuyucularımız bugünkü yazımızda boşanma davası ve eşlerin ayrı yaşadıkları durumlarda eşlerden birine veya müşterek çocuklara mahkemece bağlanan ve her ay ödenen nafaka hakkında sizleri bilgilendireceğiz.
NAFAKA NEDİR?
Taraflar arasında boşanma davası devam ederken, boşanmaya karar verilmesi veya tarafların ayrı yaşaması neticesinde yoksulluğa düşecek eş veya müşterek çocuklar lehine karar verilen, diğer tarafın her ay düzenli olarak ödemek zorunda olduğu paradır. Mahkemece karar verilmesi halinde taraflardan biri diğeri lehine her ay nafaka ödeyecektir. Her ne kadar genel olarak nafakanın sadece kadına bağlandığı bilinse de nafaka sadece kadınlara değil ekonomik gücü daha düşük olan erkeklere de bağlanabilir. Dört tür nafaka bulunmaktadır. Nafaka türleri:
1.TEDBİR NAFAKASI
Boşanma davası açılmadan önce veya boşanma davası açıldıktan sonra taraflardan birinin veya 18 yaşından küçük müşterek çocukların geçinmesini sağlamak üzere mahkemece resen hükmedilen nafaka türüdür. Yoksulluk nafakasından farklı olarak kişilerin talebi olmasa da, hakim gerekli gördüğünde tedbir nafakasına karar verebilir. Tedbir nafakası boşanma davası açılmadan boşanma davası olmaksızın başka bir dava ile de istenebilir.
2.İŞTİRAK NAFAKASI
Boşanma davası neticesinde çocuğun velayetinin diğer eşe verilmesi halinde müşterek çocuğun velayeti kendisinde olmayan eşin müşterek çocuğun giderlerine katılmasını sağlamak üzere hükmedilen nafakadır. İştirak nafakasının müşterek çocuklar lehine verilen bir nafaka olması nedeniyle bu nafakada eşlerin boşanmada ki kusur oranlarına bakılmaz. Zira iştirak nafakası her ne kadar diğer eşe ödense de müşterek çocuklar adına ödenmektedir. İştirak nafakası müşterek çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ve ya mahkeme kararı ile ergin kılınması hallerinde kendiliğinden son bulur bunun için mahkeme kararına ihtiyaç yoktur.
3.YOKSULLUK NAFAKASI
Mahkemece verilen boşanma kararı ile birlikte eşlerden birinin yoksulluğa düşecek olması halinde yoksulluğa düşecek eş lehine hükmedilen nafakadır. Yoksulluk nafakası talep eden eşin, boşanmada ki kusurunun diğer eşten daha ağır olmaması gerekir. Bunun yanında yoksulluk nafakasının boşanma davası dışında ayrı bir dava ile de talep edilmesi mümkündür. Yoksulluk nafakası için açılacak olan davanın boşanmanın kesinleşmesinden itibaren 1 yıllık süre içerisinde açılması gerekmektedir.
4.YARDIM NAFAKASI
Yardım nafakasının boşanma davası veya evlilik ile bir ilişkisi yoktur. Bir kişinin yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek olması halinde kişinin altsoy ve üstsoyu ile kardeşlerine ödediği nafaka türüdür. Örneğin müşterek çocuğun 18 yaşına gelmesine rağmen okul hayatının devam etmesi nedeniyle üst soyuna yardım nafakası davası açması mümkündür.
MAHKEMECE KARAR VERİLEN NAFAKANIN ARTTIRILMASI MÜMKÜN MÜDÜR?
Boşanma davası ile birlikte karara bağlanan nafaka miktarı tarafların değişen ekonomik, sosyal şartlar ve ihtiyaçlar doğrultusunda yetersiz kalabilmektedir. Mahkeme tarafından hükmedilen nafaka miktarı kesin hüküm niteliğinde değildir. Her ay ödenen nafakanın nafaka alacaklısının ihtiyaçlarını karşılamaması halinde mahkemeden nafaka miktarının arttırılması talep edilebilir, bunun yanında nafaka ödeyen tarafın ise nafakayı ödeyecek gücünün bulunmaması halinde nafaka miktarının düşürülmesini ya da nafakanın tamamen kaldırılmasını talep edebilmesi mümkündür. Nafaka alan kişinin nafakanı arttırılması yönündeki talebinin haklı nedenlere dayanması gerekmektedir.
Türk Medeni Kanunu Madde 176 '' Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir. '' Türk Medeni Kanunu Madde 331 '' Durumun değişmesi hâlinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.''
NAFAKA ARTIRIM DAVALARINDA ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER VAR MIDIR?
Nafakanın arttırılması talebinin dava edilmesi için herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre öngörülmemiştir. Nafaka alacaklısının nafakası devam ettiği sürece nafaka değişen koşullar ve haklı gerekçelerin olması nafaka arttırım davasının açılması için yeterlidir. Zira nafaka alacağı her ay ödenen ve süreklilik arz eden bir alacak olması nedeniyle zamanaşımı veya hak düşürücü süre söz konusu olmayacaktır.
ANLAŞMALI BOŞANMA HALİNDE NAFAKA ARTIRIM DAVASI AÇILABİLİR Mİ?
Her ne kadar anlaşmalı boşanmada taraflar arasında yapılan ve üzerinde anlaşılan protokol ile boşanmaya karar verilse de anlaşmalı boşanmış olmak nafaka artırım davası açmaya engel değildir. Taraflar arasında hazırlanan protokol boşanma anına göre olan ekonomik şartlar göz önüne alınarak hazırlanmış olup şartların değişmesi ve hakkaniyetin gerektirmesi halinde anlaşmalı boşanmış olan eşler de nafaka artırım talebinde bulunabilirler.
NAFAKA ARTIRIM DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR?
Nafaka artırım davalarında, görevli ve yetkili mahkeme nafaka alacaklısının oturduğu yerdeki Aile Mahkemesidir. Nafaka arttırılması için gerekli şartların oluşması ve hakkaniyetin gerektirmesi halinde nafaka alacaklısı oturduğu yerdeki aile mahkemesinden nafakanın arttırılması davası açabilir.
NAFAKANIN ÖDENMEMESİ HALİNDE HANGİ YOLA BAŞVURULMASI GEREKİR?
Nafaka ödemesi gereken eş tarafından ödenmesi gereken nafakanın ödenmemesi halinde nafaka alacaklısı olan eş, diğer eş aleyhine icra takibi gerçekleştirip nafakanın icra yoluyla tahsilini sağlayabilir. İcraya konulmasına rağmen nafaka borcunun ödenmemesi halinde nafaka yükümlülüğünün ihlali söz konusu olacaktır. Nafakanın ödenmemesi nedeniyle nafaka alacaklısı İcra Ceza Mahkemesine vereceği bir şikâyet dilekçesi ile nafak yükümlüsünün İcra ve İflas Kanunu Madde 344 hükmü kapsamında cezalandırılmasını isteyebilir. İcra ve İflas Kanunu Madde 344 ‘’ Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir.‘’
