Mimar Sinan’ı anlamak

“Artarak gönlümün aydınlığı her saniyede
Bir mehâbetli sabah oldu Süleymâniye`de…”

                                                                     Yahya Kemal Beyatlı

Yahya Kemal’in Süleymaniye’de Bir Bayram Sabahı şiirini ne zaman okusam aklıma hemen Sinan gelir. O muhteşem yapının mimarı, Mimar Sinan ve onun kimselerin pek bilmediği yanından habersizce geçip gittiği, Süleymaniye Camii’ne yakın bir köşede ıssız ve sessiz kalan gösterişsiz türbesi...

Dünya mimarisi için hâlâ daha önemli isimlerden biri olan Mimar Sinan’ın zekası ve şaheserleri bugün de hâlâ konuşulmaya devam ediyor. Sinan’ın çıraklık eserim dediği, dört yıl boyunca önünden yürüdüğüm, içinin uhrevi havasıyla bütünleşen mimari dokusuna hayran kaldığım Şehzadebaşı Camii’nin bende yeri hep ayrıdır.

“Kubbeleri, deniz üzerindeki güzel dalgalar gibi olan bina, yavaş yavaş yerden yükselerek, başını kaldırdı. Renkli kemerleri, gökkuşağı gibi semaya yükseldi.” Şehzadebaşı Camii için söylenmiştir bu güzel sözler.

Ustalık eserim dediği Selimiye Camii’yi de görme fırsatım olmuştu. Edirne semalarında yükselen büyülü bir rüya gibi olan Selimi’ye ise tüm ihtişamıyla adeta haykırır mimarın en asil eseri olduğunu…

Tarihçi-Mimar Stefanos Yerasimos; Sinan için, “... Mesleğinde yetkin durumda olan bir mimara, mimarlık tarihi içerisinde 10 adam sayın derseniz Mimar Sinan’ı mutlaka
sayacaktır.” demiş ve Le Corbusier ise “Tarih boyunca mekânı tam olarak anlayan iki mimardan biri” olarak addetmiş ve Ahmet Hamdi Tanpınar; “İlahi Sinan! Ey susan taşın konuşan hacimlerin şairi; ey maddenin uykusuna kendi nabzının ahengini hepimizin imanıyla
beraber geçiren, aydınlığı en bilgili terkiplerde eritilmiş madenler gibi yumuşatıp ondan zaferlerimize hil’atler biçen! Sen bu şehre bütün dünyanın kıskanacağı bir cami yapmakla
kalmadın; insan düşüncesinin erişilmesi güç hadlerinden birini tespit ettin” demiş

Son olarak Samiha Ayverdi Hanımefendi de “Bir medeniyetin örs misali üzerinde dövüle dövüle şekillenip gerçek çehresini bulduğu bu ikbal ve ihtişam devriyle, o devrin
mahsulü olan Sinan’ı birbirinden ayrı mütalaa etmek, hatta ayırmaya uğraşmak, acemice bir iş olsa gerek. Zira seçip yakaladığı ölçüler, tırmanıp fethettiği şahikalar, müşterek bir hamle ve terkibin, onun şahsında son ve olgun kararını bulmuş olmasından ibarettir, denebilir” diye eklemiştir.

Ünü tüm dünyaya yayılan, ecdadımız olan Koca Mimar Sinan’ın yaşamına da bakacak olursak, 29 Mayıs 1489 tarihinde Kayseri’nin Ağırnas Köyü’nde doğmuştur. 22 yaşında orduya asker yetiştiren Acemi Oğlanlar Ocağı‘na alınmış. Burada dülgerliği öğrenen Sinan, yapı işlerinde görev almış ayrıca bu dönemde çağın önde gelen mimarlarının yanında çalışma fırsatını da elde etmiştir. Osmanlı’nın en güçlü döneminde yaşayan Sinan, Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murat olmak üzere, üç padişaha mimarbaşı olarak hizmet etmiştir. Yaşamı boyunca 84 camii, 53 mescit, 57 medrese, 7 darülkurra, 22 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa, 5 su yolu kemeri, 8 köprü, 20 kervansaray, 35 saray, 8 mahzen, 48 hamam olmak üzere 364 adet eseri bulunan Mimar Sinan 9 Nisan 1588’de vefat etmiştir.

Süleymaniye Camii’ne birgün yolunuz düşerse caminin bitimi ile Fetva Yokuşu’na inen köşede iki caddenin kesiştiği noktada, eserlerinin yanında oldukça gösterişsiz kalan Mimar Sinan’ın beyaz taşlı sade türbesini de ziyaret edip bir Fatiha okumayı ihmal etmeyin olur mu?