Sarı altın üreticilerinin emekleri bir anda toz oldu!

Haber: Kübra TÜRKAN / ÖZEL

İlkbaharda yaşanan zirai don olayı kayısı üreticisini derinden sarstı. Sarı altın diyarı olarak bilinen ve en kaliteli kayısının yetiştiği Baskil ilçesinde üreten eller şimdi çok dertli. Her ne kadar zirai don olayı yaşanır yaşanmaz, çiftçilerin yaralarının sarılacağı ifade edilip hasar tespit çalışmalarına da ivedilikle başlanmış olursa olsun çiftçilerin endişeli bekleyişi sürüyor.

MERAK EDİLEN SORULARIN YANITI HABERİMİZDE SAKLI

Fırat gazetesi olarak bizler de çiftçilerimizin nasıl bir çözüm beklediklerini, hasar tespiti sonucunda kayısı ağaçlarındaki son durumun ne olduğunu, üreticinin ayakta kalması adına üreticinin ne şekilde desteklenmesi gerektiğini ve de yaşanan bu felâketin ardından kayısı fiyatlarının ne olacağı gibi? Merak edilen birçok sorunun cevabını üretici denince akla ilk gelen isimlerden Elazığ Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Ali Dumandağ’dan ve Baskil Ziraat Odası Başkanı Murat Zilayaz’an öğrendik. İşte Başkan Dumandağ’ın ve Başkan Zilayaz’ın merak edilen sorulara verdikleri cevapların detayları…

BAŞKAN DUMANDAĞ, KAYISI ÜRETİCİSİNİN DE SESİ OLDU!

Her daim üreticinin yanında olan ve onların sorunlarını her platformda aktararak üreticilerin sıkıntılarından kurtulması adına nasıl bir yol izleneceğini belirten Elazığ Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Ali Dumandağ, kayısı üreticisinin de sesi oldu. Başkan Dumandağ; “Geçen yıl kuraklıktan dolayı bütün üreticilerimiz ciddi sıkıntılar yaşadı. Bu yıl yağışlar iyi gitti ve üreticilerimizin de yüzü gülmeye başladı. 14 Nisan tarihinde zirai don olayı yaşanması özellikle kayısı üreticilerimizi ciddi bir zarara uğrattı. Geçen yıl üretim kuraklıktan dolayı çok alt seviyelerde kaldı. Bu yılda zirai don olayı yaşanınca ne yazık ki kayısı üretimi yapan üreticilerimizin emekleri boşa çıktı” dedi.

BAŞKAN DUMANDAĞ: KAYISI ÜRETİCİSİNİN BELİ İYİCE BÜKÜLDÜ!

Üretimin girdi maliyetlerinin yüksek olmasının zaten üreticileri bir hayli zorladığını kaydeden Başkan Dumandağ; “Mazot, gübre, ilaç yani hemem hemen bütün girdi kalemleri pahalı üstene birde kayısı üreticisinin kayısıları zirai don olayından dolayı yandı yani kayısı üreticisinin beli iyice büküldü. Üreticilerimiz zor günlerden geçiyor” ifadelerini kullandı.

BAŞKAN DUMANDAĞ: ÜRETİCİNİN ZOR GÜNÜNDE ÜRETİCİYE DESTEK OLUNMALI!

Kayısı üreticisinin muhakkak desteklenmesi gerektiğini de kaydeden Başkan Dumandağ; “Üretici zor gününde sorunları ile baş başa bırakılmamalı! Üretici muhakkak desteklenmeli! Zor gününde üreten ellerin yanında olunmalı. Üreticinin, köylünün Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifine olan borçlarının ertelenmesi veya affedilmesi gereklidir. Çünkü devlet destek vermez ise artık üreticimiz kalmayacak” dedi.

BAŞKAN DUMANDAĞ: ÜRETİM OLMAZSA OLMAZIMIZ ÜRÜN BAZLI DESTEK ŞART!

Üretimin her zaman olmazsa olmazımız olduğunu vurguladığına da dikkat çeken Başkan Dumandağ; “Birçok platformda ifade ettiğim gibi üreticilerimiz zor durumda. Üretimin sağlıklı olması ve üreten ellerin üretimden kopmaması adına her üreticiye ürün bazlı destek sunulması en doğrusu” diyerek ve kayısı üreticilerine de geçmiş olsun dileklerini ileterek açıklamalarını tamamladı.

SARI ALTINI ZİRAİ DON FENA VURDU % 70 HASAR VAR!

Baskil ilçesinde zaman kaybedilmeden hasar tespit çalışmalarına başlandı. Peki bu hasar tespitinden ne gibi sonuçlar çıktı? Şeklindeki sorumuzu ilk olarak yanıtlayan Baskil Ziraat Odası Başkanı Murat Zilayaz; “Hasar tespitleri tamamlandı. 14 Nisan tarihinde meydana gelmişi zirai don bilindiği üzere ve bunun sonucunda çok ciddi bir hasar yaşandı. Hemen ertesi gün Tarım İlçe Müdürlüğü hasar tespit çalışmalarına başladı. İlçemizdeki hasar ortalaması % 70. Baskil’de 60 köy ve 6 mahalle var. Köyden köye hasar oranları da farklılık gösteriyor. Bazı köylerimizde hasar %30 ve %40 iken bazıların da ise %90’a varan hasarlar var. Yani Baskil’de ortalama hasar %70 demekteyiz” dedi.

BASKİL, MALATYA’DAN SONRA TÜRKİYE’NİN KAYISI CENNETİ

%70 hasar olduğunu belirttiniz. Baskil’de toplam kaç kayısı ağacı var? Bu bilgileri de öğrenebilir miyiz? Dememiz üzerine de Başkan Zilayaz; “ Baskil’de 100 bin dekarlık bir alanda bir milyon kayısı ağacı var yani bir milyon kayısı ağacının % 70’i zarar gördü. Bu çok ciddi bir rakam. Baskil’de yıllık yaş kayısı rekoltesi; 70 bin bu yaklaşık 15 -16 bin ton bandında kuru kayışa denk geliyor. Bu da artık % 70 oranında yok oldu.  Türkiye’de kayısının %80’ni Malatya diğerini de Baskil üretiyor” ifadelerini kullandı.

BASKİL’DE BİNLERCE KİŞİNİN GEÇİM KAPISI; KAYISI

Kayısı ilçenizde ciddi bir geçim kapısı peki tek gelir kapısı kayısı olan kaç üretici var? Dememiz üzerine de Başkan Zilayaz; “Yaklaşık 3 bin 500 kişinin tek geçim kapısının kayısı olduğunu biliyoruz. Yani birçok insanımız mağduriyet yaşayacak. Elazığ Valisi Dr. Ömer Toraman da buraya gelerek bir toplantı gerçekleştirdi. Geçen yıl da bir zirai don felâketi yaşamıştık bu yıl da ne yazık ki yaşadık. İki yıl ilk defa üst üste bu olay yaşandı. Hem geçen yıl çiftçilerimiz zorluk yaşadı hem de bu yıl. Emeklerinin büyük çoğunluğu boşa gitti. Çiftçilerimiz gerçekten çok perişan durumda. Girdi maliyetli çok yükseldi. Elektrik, gübreler, ilaçlar, akaryakıt çok çok yükseldi” dedi.

BAŞKAN ZİLAYAZ: BİR GECEDE ÜRETİCİNİN BÜTÜN EMEKLERİ TOZ OLDU!

Baskil’de kayısı üreticilerinin birçoğunun kayısı hasadına göre planlama yaptığına da dikkat çeken Başkan Zilayaz, “Çocuğunu evlendirecek hasad zamanını bekler. Traktör almış borcunu kapatacak yine hasad zamanını bekler. Borç planlamalarını bile buna göre yapıyorlar şimdi yıl çok iyi geçiyor diye düşünmekteydiler. Sene çok güzel gidiyordu. Bütün borçlarını buna göre yaptılar ama kayısı tutsa da tutmasa da aynı masraf yapmak zorundalar. Bir gecede bütün emekleri adeta toz oldu çiftçilerimiz çok mağdur” dedi.

BAŞKAN ZİLAYAZ: İKİ YIL ÜST ÜSTE KAYISI ÜRETİCİSİ ZİRAİ DON FELÂKETİ YAŞADI

Yetkilerden, devlet büyüklerinden destek beklediklerini kaydeden Zilayaz; “Çiftçinin üretim için üstlendikleri borçları ödeyecek güçleri kalmadı. Az öncede ifade ettiğim gibi girdi maliyetlerinin çok ciddi bir boyutta artması sebebiyle çiftçilerimiz gerçekten çok zor bir durumun içine girdi. Borç ertelenmesi ya da kredi verilmesi çiftçiye çözüm olmaz. Kayısı üreticisine hibe verilmeli” dedi.

BAŞKAN ZİLAYAZ: KAYISI ÜRETİCİSİNİN KURTULUŞU İÇİN ALAN BAZLI DESTEK ŞART!

 “Hatta kayısının kurtuluşu için devletin alan bazlı destek vermesi gerekiyor” diyen Zilayaz; “Fındığa alan bazlı destek veriliyor fındık üreticisine dekar başına 170 lira destek olunuyor. Bu destek kayısı için sağlanırsa kayısı üreticisi kurtulur. Böylesi zirai don olaylarında üretici en azından yaptığı masrafları cebinden ödemez ve borçlanmaz. Ne yazık ki iki yıl üst üste bunu yaşadı üreticimiz. Bu nedenle ciddi bir mağduriyet var” ifadelerini kullandı.

BAŞKAN ZİLAYAZ: REKOLTE KAYBI İLERLEYEN GÜNLERDE %70’İN ÜZERİNE ÇIKABİLİR

Kayısının başkenti olarak lanse edilen Malatya’daki kayısı üreticileri de rekoltenin %70 olduğunu belirtmekte. Baskil’de de rekolte de aynı kayıp durum söz konusu diyebilir miyiz? Dememiz üzerine de Zilayaz; “Hasarımız şu an için % 70 maalesef bu artabilir. Bu haliyle kalırsa rekoltede % 70’lik kayıp olur. Çünkü üşümüş ama sonucunu net göremediğimiz meyveler de var” diyerek kaybın daha fazla olmasından duyduğu endişeleri dillendirdi.

BAŞKAN ZİLAYAZ: ZİRAİ DON FELÂKETİNİN HEMEN ARDINDAN KAYISI %50 ZAMLANDI

Kayısıdaki hasarın hemen fiyatlara yansıdığına da açıklık getiren Başkan Zilayaz; “14 Nisan da bu felâket yaşandı. O takvimde kuru kayısının kilosu 80 TL’ydi bu olayın hemen ardından her gün fiyatı katlandı ve 120 TL’ye ulaştı” diyerek açıklamasını sonlandırdı.