Meyve ve sebze fiyatlarına zam üstüne zam

Haber: Aysun ÇETİN KILIÇ—ÖZEL

Sağlıklı beslenmenin en önemli yollarından biri de meyve ve sebze tüketimidir. Peki bu Ramazan ayı içerisinde vatandaş pazar tezgâhının renkliliğini sofralarına taşıyabilecek mi? Son zamanlarda meyveden, sebzeye, bakliyattan ete kadar tüm ürün fiyatlarında hızlı yükseliş sürüyor. Zammın bolluğu pazar tezgâhlarını boş bıraktı bu durum karşısında da pazar esnafı satış yapamadan evine dönmek zorunda.

PAZARA GİDENLER, SADECE ÜRÜNLERE BAKMAKLA YETİNİYOR!

Ekonominin nabzının attığı yer olan pazar yerleri,  vatandaşların alışverişe değil bakmaya gittikleri bir yer oldu.  “Pazara gidip eli boş dönüyoruz” diyen vatandaşlar ekonomik sıkıntı çektiklerini,  pazardan eve dönerken poşet sayılarının giderek azaldığını ve alım gücünün eskiye oranla yarı yarıya indiğini söyledi. Vatandaşlar, özellikle meyve ve sebze fiyatlarının çok yüksek olduğundan yakınırken, önceki senelerde 100 liraya doldurdukları pazar çantalarını bu sene en az 300 liraya doldurduklarını aktardı. Pazar esnafları fiyatların yüksek olmasından dolayı satış yapamadıklarından dert yanarken, vatandaşlar ise hayat pahalılığı ve zamlardan yakındı.

ZAMMIN BOLLULUĞU, PAZAR ALANLARINI BOŞ BIRAKTI!

Vatandaşın belini büken hayat pahalılığı aynı zamanda pazar tezgâhlarını boş bıraktı. Meyve ve sebze fiyatlarına gelen zamları değerlendiren vatandaşlar;  çiftçiye desteğin olmadığını, üretimin giderek azaldığını belirtti. Bazı esnaflar ise akaryakıta gelen zamlar ve soğuk havalara bu pahalılığı bağladı. Fiyatların yükselmesi nedeniyle alışverişin oldukça azaldığı pazarda bu hafta; patlıcan 30 liradan, kabak 13,  domates 17,  salatalık 13, biber 30, taze soğan 14, marul 15, kıvırcık 15, maydanoz, roka, tere 4 liradan, havuç 7, mantar 35, ıspanak 15, lahana 10,  kara lahana 15, patates 10, limon 6,5 liradan satışa sunuldu.  Fiyatlar meyve grubunda ise elma 6 liradan, armut 7, portakal 6, muz 15, ayva 10, çilek 30 liradan satışa sunuldu.

“ÇİFTÇİ YOK OLDU, FİYATLAR UÇTU”

Üretimin bittiğini, çiftçinin yok olduğunu ve bunun fiyatlara yansıdığını iddia eden pazar esnafı Akın Çelik; “Mazot ve çiftçinin masrafı otomatik olarak fiyatlara yansıyor. Sebze bedavadan Antalya’dan Elazığ’a gelse bile üstüne fiyat koyuluyor. Birde kış ayının uzun sürmesi sebzenin çıkmasını engelledi. Şuan 3 kilo domates almak isteyen vatandaşlar pazara gelip 2-3 domates alıp geri dönüyor. Biber alan vatandaş zaten yok, biberin kilosu 30 liradan satılıyor. Meyve de aynı bu şekilde pahalı. Vatandaştan tepki alıyoruz. Bilinçli olan vatandaş biz pazarcıları suçlamıyor ama sadece tüketici olarak bakan vatandaşlar bizi suçluyorlar. Fiyatları bizim belirlediğimizi sanıyorlar. Tek temennimiz fiyatların düşmesi ve vatandaşların evine meyve ve sebzeyi rahatlıkla götürmesi. Tezgâhımızda en çok rehavet alan ürünler arasında domates ve salatalık var. Bu ürünleri alan vatandaşlar zaten öyle kiloyla değil taneyle alıyorlar.  Havanın ısınmasıyla fiyatların düşmesini bekliyoruz. Bir de öteden gelen bir rahatlama var insanlarda. Kentleşme var, köyünü terk ediyorlar. Çiftçi yok oldu. Üretim olursa fiyatlarda düşecektir. Çiftçinin masrafları ağır” şeklinde konuştu.

“SOĞUK HAVALAR FİYATI ETKİLEDİ”

Meyve ve sebze fiyatlarının yüksek olmasının sebeplerinden bir tanesi de mazota gelen zamların olduğunu ifade eden pazar esnafı Erhan Talay; “Sağlıklı sebze ve meyve tüketmek isteyenlerin başta pazara gelmesi lazım. Pazarda günlük taze ürün satılıyor. Fiyata gelecek olursak; bu yıl bildiğimiz gibi son 15 yılın en şiddetli kışını yaşadık. Şiddetli kıştan dolayı havalar serindi, serin olmasından dolayı ürünler yetişmedi. Hava sıcak olacak ki ürün bol olsun. Böylece soğuklar fiyatlara yansıdı.  Artık yavaş yavaş fiyatların düşeceğini umut ediyoruz. Vatandaşlar fiyatlardan memnun değil. Memnun olmamakta haklılar. 10 liradan satılan biber şuan 30 liradan satışa sunuluyor. Vatandaş evine domates alamıyor.  Bildiğiniz üzere Türkiye gündemine oturan bir marul var. Marulun fiyatı bu kadar olmamalı.  Fiyatların yüksek olmasının sebeplerinden bir tanesi de mazota gelen zam” diye konuştu.

“İŞ YAPAMAZ HALE GELDİK”

Fiyatların çok yüksek olduğunu ifade eden pazar esnafı Mehmet Demir; “Halktan gelen tepkilerden dolayı sebze fiyatlarında çok az da olsa bir düşüş sağlandı. Fiyatlardan dolayı iş yapamaz hale geldik. Ramazan ayı olduğu için hafif bir hareketlilik olsa da maalesef vatandaşın alım gücü yok. Fiyatlar ciddi anlamda yüksek. Hiç iş yapamadan evine geri dönen esnaflarımız var. Fiyatların yüksek oluşu hem biz satıcıyı hem de alıcıyı zorluyor. Fiyatların yüksek oluşunun en büyük sebeplerden birisi mazota gelen zamdır. Aynı şekilde havaların soğuk olması da fiyatları etkiledi. Marulun hakkı 3 lirayken şuan 15 liradan satılıyor. Aynı şekilde maydanoz 1 lirayken 5 lira oldu. Vatandaştan bize çok tepki var. Aynı şekilde hükümeti de suçlayan vatandaşlar var” ifadelerini kullandı.

“GÜBRE VE TOHUM PAHALI, ÜRETİM BİTTİ!”

Üretimin bittiğine vurgu yapan Demir; “Halden aldığımız üründen kâr etmeden satışa çıkartıyoruz. İşçinin, poşetin, yolun masrafı derken bizim hiç kârımız kalmıyor. Para kazanma derdimiz kalmadı. Yömyemiz çıksın yeter. Çiftçiyi öldürdüler. Çiftçinin yok olma sebebi ise gübre ve tohumun ciddi anlamda yüksek olması. Ürün eken kişiler kalmadı. Mazot, gübre ve tohum çok pahalı. Çiftçi artık üretmiyor. Çünkü kendi masrafını bile çıkartamıyorsa o zahmete gerek duymuyor. Birde vatandaş rahata alışmış. Vatandaşların fiyat analizi yapması lazım. Girdiği markette ürünü alıp hemen çıkmaması lazım. Pazar haftanın 7 gününde Elazığ’da kuruluyor. Bir gelip baksınlar. Diğer market fiyatlarıyla almasınlar” dedi.

“ZAMLARLA BİRLİKTE EKONOMİK SIKINTIYA GİRDİK”

Pazarda kendi bütçelerine uygun bir şey bulamadıklarını iddia eden vatandaş; “Pazara geldim yaklaşık bir saattir dolaşıyorum. Kendi bütçeme uygun inanın hiçbir şey bulamadım. Her şey ateş pahası. Fiyatlar düşmüş diyorlar. Fiyatlar düşmüşse biz neden göremiyoruz? Ramazan ayında evimize meyve sebze alamayacak duruma geldik. Eskiden pazara geldiğimizde aldıklarımızı taşıyamıyorduk. Poşet poşet meyve sebze alıyorduk. Şimdi ise o poşetler giderek azalıyor.  100 liradan poşetlerimizi doldurabiliyorduk şimdi ise 300 liraya ihtiyaçları bile alamıyoruz. İmkânımız yok. Zamlarla birlikte ekonomik sıkıntıya girdik. Zamların neden bu kadar arttığını anlamış değiliz. Herkes bir şey söylüyor” dedi.

“3 LİMONUN PAZARLIĞINI YAPANLAR VAR”

Zamların artışını; akaryakıtın artmasına, gübre ve tohum fiyatlarına, yanlış tarım politikasına bağladıklarını belirten pazar esnafı Ferhat Kalkan; “Fiyatlar genel itibariyle çok yüksek. Önceki senelere göre ciddi anlamda fiyatlar yüksek.  Geçen sene lahananın en pahalı olduğu zamanlarda kilosu 3 liraydı şimdi ise lahana 8 liraya çıktı. Pazara gelip 3 tane limonun pazarlığını yapan vatandaşlar var. Milletin alım gücü kalmadı. Bu zamlarla birlikte zengin olan daha da zengin oldu. Fakir olanlar daha da fakir oldu.  Bu zamların artmasını akaryakıtın artmasına, gübre fiyatlarına, tohum fiyatlarına, yanlış tarım politikasına bağlıyoruz. Yanlış politikanın faturası vatandaşa kesiliyor. Bunların önüne geçilmesi lazım.  Tezgâhımda en çok satılan ürün limon. Çünkü fiyatı diğer ürünlere göre daha uygun” şeklinde konuştu.

“VATANDAŞ ARTIK ZAMLARA ALIŞTI”

“Emeğinin karşılığını alamayan çifti, ekmeyi bıraktı ” diyerek sözlerini sürdüren Kalkan; “Haftalık bazına bakılacak olursak karnabaharda bir düşüş sağlandığı için vatandaş karnabahar alıyor. Vatandaş artık zamlara alıştı. Kemal Sunal’ın çok güzel bir sözü vardı. Şuan tam anlamıyla ülkemizde bu durum yaşanıyor. ‘Zama zam, ekmeğe zam, peynire zam, her şeye zam.’ Ülkemizde üretimde kalmadı. Üretimin azalmasının sebepleri ise çiftçi hesap yapıyor; gübre fiyatı, mazot fiyatını, tohum fiyatını hesaplıyor aynı zamanda işçiliği hesaplayınca çıkardığı ürün para etmeyecek zarar edecek. Çiftçi hiç ekmeyeyim daha iyi diyor. Emeğinin karşılığını alamıyor. Çiftçi, yoksa niye ekim yapmasın” diyerek çiftçiye desteğin olmadığını iddia etti.

“YEŞİLLİĞİN FİYATI ÇOK ARTTI”

Bazı haftalar hiç satış yapamadan eve geri döndüklerini iddia eden pazar esnafı; “Biz ağırlıklı olarak yeşillik satıyoruz. Yeşilliğin fiyatı bu yıl çok arttı. Marulun fiyatı 15 lira. Geçen sene 5 liraydı. Şuan marulun fiyatını herkes konuşuyor. Marulun 15 lira olması ülkemizin şuan ki durumuna göre gayet normal. Mazot bu kadar pahalanırsa her şey pahalı olur. Maliyetler yüksek. Bir torba gübre 800 lirayken fiyatların düşük olması beklenmesin. Havaların ısınmasıyla birlikte fiyatlarda düşüş olacak ama öyle afaki bir düşüş olmayacak. Marulu ben 13 liradan alıp 5 liraya satamam ki. Biz bu yıl pazar işimizden hiç memnun değiliz. Bazı haftalar oldu hiç satış yapamadan geri döndük. Bu maliyetler cebimizden gidiyor, zarar ediyoruz. Vatandaşlar bize tepkili ama biz bu fiyatları kafamıza göre belirlemiyoruz. Vatandaşa saygımız var” diyerek zamların hem üreticiyi hem de tüketiciyi olumsuz etkilediğini söyledi.

SEBZE FİYATLARI                            

Domates Kg: 17 TL                         

Biber Kg: 30 TL                                

Salatalık Kg: 13 TL                          

Havuç Kg: 7 TL                                   

Kıvırcık tane: 15 TL                         

Marul tane: 15 TL                           

Maydanoz tane: 4 TL

Taze soğan Kg: 14 TL

Sarımsak Kg: 50 TL

Patates Kg: 10 TL

Ispanak Kg: 15 TL

Lahana Kg: 10 TL

Kabak Kg: 12 TL

Mantar Kg: 35 TL

Limon Kg: 6,5 TL

MEYVE FİYATLARI

Elma Kg: 6 TL

Armut Kg: 7 TL

Muz Kg: 15 TL

Çilek Kg: 30 TL

Ayva Kg: 10 TL

Portakal Kg: 6 TL