Deprem, her şeyi yıktı geçti!

Özel Haber: Kübra TÜRKAN/ Aysın ÇETİN KILIÇ

Asrın felâketi olarak nitelendirilen Kahramanmaraş Depremlerinin etkisini 11 il ağır bir şekilde hissediyor. Ama depremlerin etkilediği bu şehirlerin üretim üssü olduğu düşünülünce; bu şehirlerin ivedilikle yapılandırılmaması çok daha büyük sorunları beraberinde getirecek. Peki bu depremlerin; üretime, tarıma ve hayvancılığa ne gibi yansımaları oldu? Bu olumsuz yansımaların etkilerini azaltmak adına neler yapılabilir? İşte böylesi önemli sorulara da hem işin uzmanı hem de işin içinde olan üreticiler açıklık getirdi. Sorularımıza samimiyetle yanıtlayan Elazığ Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Karaca ve üreticilerin sesi olan üretici Muhammed Tokis’in bu sorular minvalindeki açıklamaları da haberimizi detayında…

KARACA: KAHRAMANMARAŞ DEPREMLERİNDEN 11 İL BÜYÜK ZARAR GÖRDÜ

Elazığ Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Karaca; “Kahramanmaraş depremleri, ülkemizde çok sayıda can kaybına yol açmakla kalmadı, ülke ekonomisine, kırsal alana, tarıma ve hayvancılığına da büyük bir darbe vurdu. Depremlerden büyük zarar gören 11 il, bitkisel üretimin ve hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı yerlerdir” dedi.

KARACA, DEPREMİN VURDUĞU İLLERDEKİ KIRSAL NÜFUSUN FAZLALIĞINA DİKKAT ÇEKTİ

Verilerle açıklamasını sürdüren Başkan Karaca; “2022 yılı resmi verilerine göre, depremden etkilenen 11 ilde 4 bin 900`ü aşkın köy/büyükşehirlerde mahallede yaklaşık 2,5 milyonu aşkın kırsal nüfus yaşamakta, bölgedeki 2 milyondan fazla büyükbaş ve 9 milyondan fazla küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Bu oran ülkemizdeki toplam hayvan varlığının yaklaşık %15’ini oluşturmaktadır. Bölgede genellikle küçük ve orta ölçekte yaygın olarak yapılan küçük ve büyükbaş hayvancılık depremden büyük zarar görmüştür” dedi.

KARACA: HAYVANLARA BAKAMAYAN YETİŞTİRİCİLER, FIRSATÇILARIN ELİNE DÜŞMEKTE!

“Deprem illerinde elektrik, su, yem ve gıda sağlanmasında aksaklıklar yaşanmaktadır” diyerek açıklamasına devam eden Başkan Karaca; “Bölgedeki hayvan yetiştiricileri barınma, su ve yem sıkıntısı çekmekte, süt sağımı yeterince yapılamamakta, bazı önlemler alınsa da sağılan sütler yeterince değerlendirilememektedir. Bölgedeki yetiştiriciler bakamadıkları hayvanları bir an önce satarak elden çıkarmaya çalışmakta, bu da fırsatçıların eline düşmelerine neden olmaktadır.

KARACA: DEPREMİN VE KURAKLIĞIN ETKİSİ TARIMA BÜYÜK DARBE VURDU!

“Son yılların yanında bu yıl yaşanan kuraklık ise ülkemizde ve de deprem bölgesi illerinde tarıma ağır bir darbe vurmuştur” diyen Başkan Karaca; “Kar yağışı yanında Nisan-Mayıs aylarında yeterli ve düzenli yağışların olmaması kuraklık etkisini artıracaktır. Bölgede ekilen buğdayın çimlenmesi için birçok alanda sulama yapılması gerekmektedir. Yine bölgede yetiştirilen pamuğun, baklagillerin ve sebzelerin ekim zamanı yaklaşmaktadır. Kayısı, Antepfıstığı, zeytin, narenciye bahçelerinde gerekli bakımların yapılması gerekmektedir” ifadelerini kullandı.

KARACA: ÜRETİM ARAÇLARINDAN MAHRUM KALAN KÖYLÜ, KÖYÜNÜ TERK EDECEK!

Depremle birlikte üreticinin üretim malzemelerinin de zarar gördüğünü aktaran Başkan Karaca; “Deprem sırasında çiftçinin yalnızca evi ve besihaneleri yıkılmakla kalmamış; traktör, alet ve edevatının büyük bir bölümü de enkaz altında kalmıştır. Bitkisel üretim ve hayvancılık faaliyetlerinin yeniden başlayabilmesi için acilen üretimin korunması ve canlandırılması gerekmektedir. Aksi takdirde üretim araçlarından mahrum kalan ya da bunları elinden çıkaran çiftçiler köylerini ve üretimi terk etmek zorunda kalacaktır” dedi.

KARACA: TARIMDAKİ DEPREM, ASRIN FELÂKETİNDEN ÖNCE BAŞLADI

Tarımdaki depremin asrın felâketinden önce yaşandığına dikkat çeken Karaca; “Tarımda depremi, yaşanan son depremler öncesinde yaşamaktayız. Bölgede çiftçilerin üretimi terk etmesinin yaratacağı sonuçların başında gıda maddelerinin üretiminin azalması, buna karşılık fiyatlarının artması gelmektedir. Bu da, tarım ürünleri ithalatının artmasına ve stratejik bir sektör olan tarım sektöründeki gerilemenin hızlanmasına yol açacaktır”  şeklinde görüş bildirdi.

KARACA: GIDA ENDÜSTRİSİ DE TEHDİT ALTINDA!

Deprem bölgelerinde gıda işletmelerinin payının da çok büyük olduğuna dikkat çeken Başkan Karaca; “Türkiye genelindeki toplam 450 bin 723 gıda işletmesinin 54 bin 573’ü depremden büyük zarar gören illerde yer almaktadır. Örneğin, resmi rakamlara göre Adana’da 13 bin 300, Gaziantep’te 8 bin 839, Hatay’da 8 bin 829, Diyarbakır’da 8 bin 600, Kahramanmaraş’ta 5 bin 400 gıda işletmesi vardır. Bu gıda işletmelerinde işlenen ürünler iç tüketimde kullanıldığı gibi ihraç da edilmektedir. Bölgede bitkisel üretim ve hayvancılık sektörünün uğradığı zararlar acilen giderilmediği takdirde bu işletmelerin varlığı da tehdit altına girecektir” ifadelerini kullandı.

KARACA, TARIMSAL ÜRETİMİN DEVAMLILIĞI NOKTASINDA NELER YAPILMASI GEREKTİĞİNE AÇIKLIK GETİRDİ

“Birincil üretim; gıda sanayi, gıda tedarik zincirindeki kopukluklar yaşanan sorunlara deprem sonrası yeni sorunlar ekleyecektir” diyen Karaca mevcut afetinin yaralarının sarılması adına tarım üretiminde ne gibi tedbirler alınması gerektiğine dikkat çekti. Karaca;  “Tüm çiftçilerin Kırsal alanda tarımsal faaliyetlerinin devamının sağlanması için; hasarlı konutların ivedilikle yenilenmesi ve tarımsal altyapısının da (ahır, depo, silo vb) beraberinde inşasının sağlanması gerekmektedir. Yapılacak konutların bölgenin sosyo-kültürel özelliklerine uygun olarak planlanması ve yaşam alanı özelliğini koruması gerekmektedir. Afetzedelerin konutları çok hızlı şekilde yerinde (köy) yapımı sağlanmalı, şehir/ilçe de hak sahipliği zorlaması veya tercihi sunulmamalıdır” dedi.

KARACA: BÜTÜN KIRSAL ALANLARDA DA ZEMİN ETÜDÜ YAPILMALIDIR

Önleyici tedbirlere de dikkat çeken Karaca; “TOKİ tarafından yapılacak olan afet konutlarının dışında Evini Yerinde Yapana Yardım (EYY) kapsamında hibe veya faizsiz kredi imkânı verilmelidir. Ahır, ağıl, depo, silo gibi yapıların yapımı konutlarla birlikte tamamlanmış olmalıdır. Fiziksel planlamanın yerleşilebilirlik analizine ve doğal kaynaklara (kıyı, eğim, topografya, iklimlendirme, rüzgâr, jeolojik ve doğal yapıya vb) uygun bir biçimde geliştirilmesi gerekmektedir. Bütün kırsal alanda zemin etüdü ve bina incelemelerinin ivedilikle yapılması,  fay hattı üzerinde bulunan riskli alanlarda konutların ve tarımsal yapıların kademeli olarak yenilenmesi, gerekli olması durumunda yeni yerleşim yerlerinin belirlenmesi ve olası depremlerden etkilerinin önüne geçilmesi gerekmektedir” dedi.

KARACA, ÜRÜNE ÖZEL DESTEKLEME PRİMLERİNİ DE GÜNDEME GETİRDİ!

Tarımsal üretiminin devamlılığı noktasında üreticinin elinin devlet destekleri ile güçlendirilmesi gerektiğine de işaret eden Karaca; “Tarımsal desteklerin bölge özelinde deprem bölgesine özel olarak belirlenmesi, tarımsal faaliyetin kesintiye uğramaması için ürüne yönelik özel destekleme priminin ödenmesi gerekmektedir” ifadelerini kullandı.

KARACA: HAYVANCILIK İÇİN SAĞLANAN DESTEKLER 1,5 KATINA ÇIKARILMALI!

Karaca; “ Yıkılan ve hasar gören ahırların inşası için bakanlık tarafından uygulanmakta olan Hayvancılık Yatırımlarının Desteklenmesi/KKYP Projesi kapsamında tüm depremden etkilenen üreticilerin desteklenme kapsamına alınması ve hibe oranını % 50’den % 75’e çıkarılması gerekmektedir. Hayvancılık noktasında mevcut olarak devam eden tüm desteklerin 2 yıl süreyle 1,5 katına çıkarılması gerekmektedir” dedi.

KARACA: ESNAFA UYGULANAN FAİZSİZ KREDİ İMKÂNI ÜRETİCİYE DE SAĞLANMALI

Yem bitkisi desteklemelerinin bölge özelindeki arttırılması gerektiğini de aktaran Karaca; “Çiftçilerin tüm borçlarının (Banka kredisi, Tarım Kredi Kooperatifleri, SGK pirimi vb.) ödeme tarihine bakılmaksızın son ödeme tarihinden itibaren 1 yıl faizsiz olarak ertelenmesi gerekmektedir. Esnafa uygulanması duyurulan faizsiz kredi imkânı aynı şekilde çiftçiler için de kullandırılması gerekmektedir. Günümüzde insan toplulukları için depremin etkilerinden korunmak amacıyla topraklarını terk etme eğilimi bulunmaktadır. Bunun önüne geçmek için Bölgede yaşanmakta olan sulama/enerji vb. problemlerin önüne geçilmeli, çiftçinin toprağını terk etmemesi için yapımı devam eden veya proje aşamasındaki yatırımların tamamlanması gerekmektedir” diyerek açıklamasını sonlandırdı.

TOKİS: ÇİFTÇİ HEM FİZİKEN HEM DE RUHEN YARALI

Karaca’nın ardından görüşlerini aldığımız ve çiftçilerin sesi olan üretici Muhammed Tokis;  “Depremin vurduğu 11 ilde illaki çiftçiler de olumsuz etkilendi. Kimisinin traktörü enkaz altında kaldı. Kimisi ailesini kaybetti. Kimisi hem fiziken hem ruhen yaralı. Bu ister istemez üretim faaliyetlerine de yansıyacaktır” dedi.

TOKİS: İNSANLAR YERİNDEN OLDU!

“İnsanlar yerlerinden oldu şehirler değiştirdi” diyen Tokis; “Üretim çiftçilik faaliyeti ise sürekli işin sürecin içinde olmayı gerektirdiği için bu insanlar ister istemez ilgilenemeyecekler ürünlerle. Bu kapsamda özellikle bölgede olan çiftçilerin hayata bir an önce dört elle sarılmalarını sağlayacak geleceğe umutla bakacakları, hayata bağlanacakları tedbirleri bir an önce uygulamaya koymalı” şeklinde konuştu.

TOKİS: ÇİFTÇİNİN ÜRETİM ARAÇLARI ENKAZ ALTINDA KALDI

Bölgede tarım araç ve gereçlerin çok ciddi anlamda zarar gördüğünü belirten çiftti Tokis; “Deprem bölgelerinde ne çiftçi ne de tarım için gerekli araç gerek kalmadı. Bölgede şu an çiftçiler için en önemli sorunlardan bir tanesi araç ve gereçler. Araç ve gereçler olmadığı takdirde çiftçi ne ekebilir ne de biçebilir. Çiftçinin üretim araçları enkaz altında kaldı.  Araç olmazsa nasıl üretim yapılabilir ki?” ifadelerini kullandı.

TOKİS: ÜLKEMİZ ŞU ANDA ÜRETİM KONUSUNDA BÜYÜK SORUN YAŞIYOR

“Sadece çiftçilik alanında değil, hayvancılık sektöründe de durum çok kötü” diyen Tokis; “Uzun süredir zaten hayvancılık sektöründe sorun yaşanıyordu. Depremle birlikte bu sorun daha da arttı. Ülkemiz şu anda üretim konusunda büyük sorun yaşıyor. Hep birlikte üretimin her alanına büyük destek vermeliyiz” şeklinde konuştu.

TOKİS: AYAĞA KALKMAMIZ İÇİN ÜRETMEMİZ ŞART!

“Malatya'daki ticaret merkezi ağır hasar aldı” diyerek sözlerine devam eden Tokis; “Elazığ Malatya birbiriyle bağlantılı iki şehir. Kahramanmaraş depremleri sonrasında Malatya'daki ticaret merkezi ağır hasar aldı.  Malatya’da yaşanan bu sorun haliyle bizi de etkiledi. Baskil, Elazığ’dan çok Malatya ile bağlantılı. Çiftçilerimizin çoğu Malatya’da ticaretini gerçekleştiriyor. Ticaret Merkezimiz Malatya. Bizim gibi geçimini kayısı ile sağlayan çiftçilerimiz mağdur oldu. Açıkçası çok tedirginiz. Bahar aylarına girdik. İlaçlama ve gübreleme sezonu başladı. Malatya’da üretim devam etmeli. Üretim devam edilmediği takdirde büyük mağduriyet yaşarız. Halen daha geçen senenin kayısısını satamamış çiftçilerimiz var. Çiftçi üretmezse olmaz. Ayağa kalkmamız için üretmemiz şart” diye konuştu.